दफा ४६
शेयरधनी र डिबेञ्चरवालाको दर्ता किताब
: (१) प्रत्येक कम्पनीले तोकिएको ढाँचामा शेयरधनीको
दर्ता किताब र डिबेञ्चरवालाको दर्ता किताब खडा गरी कम्पनीको रजिष्टर्ड कार्यालयमा राख्नु
पर्नेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोजिमको शेयरधनीको दर्ता किताबमा शेयरको क्रमसङ्ख्या अनुसार
प्रत्येक शेयरधनीको सम्बन्धमा देहायका कुरा खुलाई राख्नु पर्नेछ ः-
(क) शेयरधनीको पुरा नाम र ठेगाना,
(ख) शेयरधनीले लिएको शेयर सङ्ख्या,
(ग) शेयरधनीले शेयर बापत चुक्ता गरेको जम्मा रकम र चुक्ता गर्न बाँकी रकम,
(घ) शेयरधनीको रुपमा निजको नाम दर्ता भएको मिति,
(ङ) शेयरधनीको नाम खारेज भएको मिति,
(च) शेयरधनीको शेषपछि शेयरमा हक लाग्ने गरी कुनै व्यक्तिलाई इच्छाइएको भए
त्यस्तो व्यक्तिको नाम र ठेगाना ।
(३) उपदफा (१) बमोजिमको डिबेञ्चरवालाको दर्ता किताबमा डिबेञ्चरको क्रमसङ्ख्या
अनुसार प्रत्येक डिबेञ्चरवालाको सम्बन्धमा देहायका कुराहरु खुलाई राख्नु पर्नेछ ः-
(क) डिबेञ्चरवालाको पुरा नाम र ठेगाना,
(ख) डिबेञ्चरवालाले लिएको डिबेञ्चर सङ्ख्या,
(ग) डिबेञ्चरवालाले डिबेञ्चर बापत चुक्ता गरेको जम्मा रकम र चुक्ता गर्न बाँकी
रकम,
(घ) डिबेञ्चरवालाको रुपमा निजको नाम दर्ता भएको मिति,
(ङ) डिबेञ्चरवालाको नाम खारेज भएको मिति,
(च) डिबेञ्चरवालाको शेषपछि डिबेञ्चरमा हक लाग्ने गरी कुनै व्यक्तिलाई इच्छाइएको
भए त्यस्तो व्यक्तिको नाम र ठेगाना ।
(४) कम्पनीको शेयरधनी वा डिबेञ्चरवालाले उपदफा (१) बमोजिम खडा गरेको दर्ता
किताब निरीक्षण गर्न चाहेमा कम्पनीले निरीक्षण गर्न दिनु पर्नेछ ।
तर पब्लिक कम्पनीको हकमा राष्ट्रियस्तरको पत्रिकामा सात दिन अगावै सूचना प्रकाशन
गरी र प्राइभेट कम्पनीको हकमा नियमावली वा सर्वसम्मत सम्झौतामा उल्लेख भए बमोजिम
एक वर्षमा पैंतालीस दिनमा नबढाई एक पटकमा बढीमा तीस दिनसम्म दर्ता किताबको निरीक्षण
बन्द गर्न सकिनेछ ।
(५) कसैले शेयरधनीको दर्ता किताबको प्रतिलिपि लिन चाहेमा उपदफा (४) को
प्रतिबन्धात्मक वाक्यांश बमोजिम निरीक्षण बन्द गरिएको अवस्थामा बाहेक पब्लिक कम्पनीको
हकमा तोकिए बमोजिमको र प्राइभेट कम्पनीको हकमा प्रबन्धपत्र, नियमावली वा सर्वसम्मत
सम्झौतामा उल्लेख भए बमोजिमको दस्तुर लिई प्रतिलिपि दिनु पर्नेछ ।
(६) यस दफामा अन्यत्र जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि सूचीकृत कम्पनीले धितोपत्र
निक्षेप सेवा प्रदान गर्न प्रचलित कानून बमोजिम मान्यताप्राप्त धितोपत्र रजिष्ट्रारलाई दर्ता किताब
राख्न लगाउन सक्नेछ । त्यसरी राखिएको दर्ता किताबको एक प्रति प्रत्येक वर्ष वार्षिक साधारण
सभा हुने सूचना गर्नुभन्दा अघि कम्पनीको रजिष्टर्ड कार्यालयमा राख्नु पर्नेछ । सो दर्ता किताबमा
उपदफा (२) र (३) मा उल्लिखित कुराहरु खुलाइएको हुनु पर्नेछ ।
(७) उपदफा (६) अनुसार राखिएको दर्ता किताबमा कसैको हक हितमा असर पर्ने गरी
झुट्टा कुरा अभिलेख गरेको पाइएमा त्यस्तो धितोपत्र रजिष्ट्रार, निजको सञ्चालक, पदाधिकारी तथा
कर्मचारीलाई दफा १६० मा उल्लिखित दण्ड जरिबानाका अतिरिक्त झुट्टा अभिलेख राखिएको
कारणबाट पुग्न गएको हानि नोक्सानी समेत सम्बन्धित पक्षले भराई लिन पाउनेछ ।
दर्ता किताब र डिबेञ्चरवालाको दर्ता किताब खडा गरी कम्पनीको रजिष्टर्ड कार्यालयमा राख्नु
पर्नेछ ।
(२) उपदफा (१) बमोजिमको शेयरधनीको दर्ता किताबमा शेयरको क्रमसङ्ख्या अनुसार
प्रत्येक शेयरधनीको सम्बन्धमा देहायका कुरा खुलाई राख्नु पर्नेछ ः-
(क) शेयरधनीको पुरा नाम र ठेगाना,
(ख) शेयरधनीले लिएको शेयर सङ्ख्या,
(ग) शेयरधनीले शेयर बापत चुक्ता गरेको जम्मा रकम र चुक्ता गर्न बाँकी रकम,
(घ) शेयरधनीको रुपमा निजको नाम दर्ता भएको मिति,
(ङ) शेयरधनीको नाम खारेज भएको मिति,
(च) शेयरधनीको शेषपछि शेयरमा हक लाग्ने गरी कुनै व्यक्तिलाई इच्छाइएको भए
त्यस्तो व्यक्तिको नाम र ठेगाना ।
(३) उपदफा (१) बमोजिमको डिबेञ्चरवालाको दर्ता किताबमा डिबेञ्चरको क्रमसङ्ख्या
अनुसार प्रत्येक डिबेञ्चरवालाको सम्बन्धमा देहायका कुराहरु खुलाई राख्नु पर्नेछ ः-
(क) डिबेञ्चरवालाको पुरा नाम र ठेगाना,
(ख) डिबेञ्चरवालाले लिएको डिबेञ्चर सङ्ख्या,
(ग) डिबेञ्चरवालाले डिबेञ्चर बापत चुक्ता गरेको जम्मा रकम र चुक्ता गर्न बाँकी
रकम,
(घ) डिबेञ्चरवालाको रुपमा निजको नाम दर्ता भएको मिति,
(ङ) डिबेञ्चरवालाको नाम खारेज भएको मिति,
(च) डिबेञ्चरवालाको शेषपछि डिबेञ्चरमा हक लाग्ने गरी कुनै व्यक्तिलाई इच्छाइएको
भए त्यस्तो व्यक्तिको नाम र ठेगाना ।
(४) कम्पनीको शेयरधनी वा डिबेञ्चरवालाले उपदफा (१) बमोजिम खडा गरेको दर्ता
किताब निरीक्षण गर्न चाहेमा कम्पनीले निरीक्षण गर्न दिनु पर्नेछ ।
तर पब्लिक कम्पनीको हकमा राष्ट्रियस्तरको पत्रिकामा सात दिन अगावै सूचना प्रकाशन
गरी र प्राइभेट कम्पनीको हकमा नियमावली वा सर्वसम्मत सम्झौतामा उल्लेख भए बमोजिम
एक वर्षमा पैंतालीस दिनमा नबढाई एक पटकमा बढीमा तीस दिनसम्म दर्ता किताबको निरीक्षण
बन्द गर्न सकिनेछ ।
(५) कसैले शेयरधनीको दर्ता किताबको प्रतिलिपि लिन चाहेमा उपदफा (४) को
प्रतिबन्धात्मक वाक्यांश बमोजिम निरीक्षण बन्द गरिएको अवस्थामा बाहेक पब्लिक कम्पनीको
हकमा तोकिए बमोजिमको र प्राइभेट कम्पनीको हकमा प्रबन्धपत्र, नियमावली वा सर्वसम्मत
सम्झौतामा उल्लेख भए बमोजिमको दस्तुर लिई प्रतिलिपि दिनु पर्नेछ ।
(६) यस दफामा अन्यत्र जुनसुकै कुरा लेखिएको भए तापनि सूचीकृत कम्पनीले धितोपत्र
निक्षेप सेवा प्रदान गर्न प्रचलित कानून बमोजिम मान्यताप्राप्त धितोपत्र रजिष्ट्रारलाई दर्ता किताब
राख्न लगाउन सक्नेछ । त्यसरी राखिएको दर्ता किताबको एक प्रति प्रत्येक वर्ष वार्षिक साधारण
सभा हुने सूचना गर्नुभन्दा अघि कम्पनीको रजिष्टर्ड कार्यालयमा राख्नु पर्नेछ । सो दर्ता किताबमा
उपदफा (२) र (३) मा उल्लिखित कुराहरु खुलाइएको हुनु पर्नेछ ।
(७) उपदफा (६) अनुसार राखिएको दर्ता किताबमा कसैको हक हितमा असर पर्ने गरी
झुट्टा कुरा अभिलेख गरेको पाइएमा त्यस्तो धितोपत्र रजिष्ट्रार, निजको सञ्चालक, पदाधिकारी तथा
कर्मचारीलाई दफा १६० मा उल्लिखित दण्ड जरिबानाका अतिरिक्त झुट्टा अभिलेख राखिएको
कारणबाट पुग्न गएको हानि नोक्सानी समेत सम्बन्धित पक्षले भराई लिन पाउनेछ ।